در بلوچستان «ذات» تعيين كننده پايگاه اجتماعى افراد و گروههاست. ذات در اصل همان اصل و نسب است. هويّت يك فرد وابسته به ذاتى است كه در آن متولد شده و زندگى مى‏كند. بطور كلى هر فرد بلوچ از هنگام تولد، يك وابستگى ذهنى به ذاتى مشخص دارد و در نتيجه آن هيچگاه خويشتن را تنها و بى‏كس احساس نمى‏كند، چرا كه اساس تشكيل ذات، خون مشتركى است كه در رگهاى افراد وابسته به آن جريان دارد و نتيجه اين اشتراك خون، چيزى جز تعصب نژادى نيست.

 تعصب نژادى چنان در بين بلوچها ريشه دوانيده است كه خوشنامى و يا بدنامى، پيروزى و يا شكست، صواب يا خطاى فرد در امور گوناگون، پيش از اينكه براى خودش افتخار و سربلندى و يا برعكس موجب سرافكندگى و شرمسارى گردد، مؤثر دروجه ذاتش است و در كارنامه خانوادگى ذات ثبت مى‏شود. فرودستان جامعه براى حفظ خود در شرايط دشوار زندگى مجبورند كه به يكى از ذات هاى بالا وابسته شوند تا تحت چتر حمايت آنان قرار گيرند.

    از ديگر ويژگيهاى ذات، برابرى و برادرى به عنوان يك اصل پذيرفته شده است. در بلوچستان تمام افراد يك ذات، يكسان و برابرند و كسى را بر ديگرى رجحان و برترى نيست، مگر در مواردى كه فرد يا افرادى در كسب وجه‏ايى، مقبول براى ذات بكوشند و يا باعث از بين رفتن آبرو و حيثيت ذات خود شوند، در اين صورت دسته نخست مورد احترام و گروه دوم مورد نفرت و انزجار ذات خويش قرار مى‏گيرند.

 ازدواج در بين ذاتها درون گروهى است، و ممكن است ذاتهاى برتر نيز با يكديگر ازدواج بكنند. ذاتهاى پائين جامعه شامل غلامان، دَرزاده ها، استاها مى‏باشند، ذاتهاى بالاتر مى‏توانند از ذاتهاى پايين‏ تر نيز زن بگيرند اما بالعکس آن ازمحالات است. انسجام درونى ذاتى نتيجه مهمى در بر دارد و آن اتحاد و انسجام كلى ذات است. اين اتحاد به حدى محكم و قوى است كه اگر اختلافى در درون ذات رخ دهد، بيگانگان حق دخالت و اظهار نظر ندارند.

   مسأله مهم ديگرى كه بايد به آن اشاره كرد، اين است كه هيچ يك از ذاتها خود را از ديگران كمتر نمى‏دانند و هر ذات براى خود اصل و نسبى بالاتر از سايرين قائل است. نتيجه اين خودخواهي ها چيزى جز كينه توزى و جنگهاى «بين ذاتى»یاطایفه ای نيست كه اتحاد و انسجام درچنين جامعه‏اى دور از انتظار است.

    درگیری های طایفه ای وازبین بردن یکدیگر باهروسیله ای ،سنتی است که ریشه درجهالت های ماقبل تاریخ داردوامروزه نیزبلوچستان بستری برای بزرگداشت این رسم جاهلی وعامل تباهی بلوچ وسکون اودردنیای متمدن قرن بیست ویکم است.